Szczepienia
Skuteczną metodą ochrony ludności przed atakiem bioterrorystycznym jest uodparnianie czynne. Oczywiste jest, że winno ono być przeprowadzone przed atakiem, aby organizm miał czas na wyprodukowanie przeciwciał. Zakłada się, że szczepieniom przeciwko czynnikom bioterrorystycznym poddawane będą grupy ludzi, szczególnie narażonych na zakażenie z tzw. grup wysokiego ryzyka. Szczepienia ochronne przeprowadza się zwykle wobec szczególnie niebezpiecznych patogenów, stwarzających wielkie niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzi, jak np. przeciwko ospie i wąglikowi. Nie wszystkie dotychczas stosowane szczepionki są wysoce immunogenne i bezpieczne. Dzięki metodom rekombinacji, w najbliższym czasie pojawią się produkty, spełniające najwyższe kryteria skuteczności i nieszkodliwości.


Profilaktyka swoista
Profilaktyka swoista odgrywa istotną rolę w ochronie przed atakiem czynnikami biologicznymi. Uodparnianie czynne jest skuteczne przy różnych drogach ataku, z aerozolowym włącznie. Skuteczność taka występuje przy uodparnianiu przeciwko ospie, wąglikowi, tularemii, gorączce Q. Aby uzyskać właściwy poziom odporności, niezbędny jest czas na wywołanie reakcji immunologicznej organizmu po podaniu antygenu i na wytworzenie się odporności. W zależności od rodzaju szczepionki wymagane jest często kilkakrotne jej podanie oraz uzupełnienie dawką przypominającą. Tak np. przy uodparnianiu przeciwko wąglikowi podaje się szczepionkę trzykrotnie w odstępach 2 tygodni, a następnie po upływie 6, 12 i 18 miesięcy, z coroczną dawką przypominającą. W przypadku ospy szczepienie z użyciem krowianki jest skuteczne po pojedynczym podaniu, nawet jeśli szczepienie jest podjęte do 3 dni po ekspozycji. Stosowanie szczepionek może być ograniczone szeregiem czynników, takich jak np. reakcje uboczne organizmu, upośledzona odporność osobnicza itd. Problemem aktualnym jest ograniczona dostępność do niektórych z tych szczepionek, jak np. szczepionki przeciw wąglikowi i ospie (w chwili obecnej brak ich na rynku polskim). Problem ten zaistniał w związku z aktualnym światowym zagrożeniem atakami bioterrorystycznymi i niewydolnością nielicznych zakładów produkcyjnych. Niezależnie od tych względów dla przeprowadzenia masowych szczepień, niezbędne jest rozbudowane zaplecze logistyczne i możliwości techniczne służby zdrowia do wykonania masowych zabiegów profilaktycznych. Niektóre szczepionki po ich zastosowaniu nie dają jednak zadawalających rezultatów, m.in. z uwagi na niską immunogenność i zmienność antygenową zarazków (50% przy V. cholerae). Przeciwko innym jednostkom, jak np. brucelozie, nosaciźnie, brak jest szczepionek. Duże nadzieje wiąże się obecnie z nowymi technologiami, a w tym z techniką rekombinacji, dzięki której uzyska się w najbliższym czasie nowe generacje szczepionek, pozwalających na uzyskanie lepszych efektów ochronnych przeciwko pojedynczym lub wielu różnym grupom czynników biologicznych.


Seroprofilaktyka
W związku z możliwością użycia w ataku biologicznym szczepów opornych na antybiotyki oraz braku możliwości przeprowadzenia szczepień profilaktycznych, duże nadzieje wiąże się ostatnio z podawaniem gotowych przeciwciał. Metoda ta, stosowana w przeszłości na szeroką skalę, przeżywa obecnie swój renesans. Powodów tego zjawiska jest wiele, podanie przeciwciał daje bowiem leczniczy efekt w krótkim czasie po podaniu ich do organizmu, dzięki czemu może być stosowana, zarówno przed, jak i po ekspozycji. Może być ponadto stosowana w połączeniu z chemioterapią. Jest metodą z wyboru w przypadku stwierdzenia szczepów antybiotykoopornych. Warunkiem skuteczności tej metody jest dokładne rozpoznanie czynnika ataku. W przeszłości, poza trudnościami w zorganizowaniu produkcji surowic na wielką skalę, pojawiały się także problemy związane z ubocznym oddziaływaniem tego typu preparatów, jak np. szok alergiczny, wynikające z negatywnego wpływu na organizm obcogatunkowego białka. Obecnie problemy takie można ominąć, stosując metody biologii molekularnej, poprawiając ich właściwości lecznicze. Przewiduje się wprowadzenie na szerszą skalę, zarówno preparatów zawierających przeciwciała poliklonalne, jak i koktajli zawierających przeciwciała monoklonalne. Dla realizacji przedsięwzięć leczniczych należy dysponować stosownym zapasem leków oraz bazą hospitalizacyjną. Przeszkodą na drodze do powszechnego stosowania powyższych preparatów jest ich wysoka cena. Należy sądzić, że w najbliższym czasie znaczenie powyższej metody w walce z bioterrorymem wzrośnie na tyle, że wpłynie także korzystnie na obniżenie cen produktów.


Inne metody profilaktyczne
Do innych metod profilaktycznych, będących w fazie intensywnych badań, należą antyreceptory, tj. substancje, których działanie polega na blokowaniu w organizmie swoistych dla wybranych zarazków receptorów. Stosowanie bakteriofagów, jako formy walki z zakażeniami, znane było od dawna. Najnowszy kierunek badań prowadzonych intensywnie w USA na Uniwersytecie Rockefellera, zmierza do zastosowania w celach profilaktyczno-leczniczych enzymów uzyskanych z bakteriofagów. Enzymy fagowe dzięki wysokiej swoistości, mogą zarówno rozpoznawać patogeny, jak i skutecznie je niszczyć.


Chemioprofilaktyka
W przypadku zagrożenia atakiem biologicznym, kiedy brak jest czasu na uzyskanie odporności poszczepiennej, zalecana jest chemioprofilaktyka. Metodę tę stosuje się przed ekspozycją na czynnik biologiczny. Ta forma profilaktyki zalecana jest m.in. przy wągliku, gorączce Q, nosaciźnie, dżumie, tularemii i brucelozie. Z uwagi na możliwość użycia w atakach bioterrorystycznych szczepów opornych na antybiotyki, metoda ta może okazać się nieskuteczna. W niektórych sytuacjach zaleca się stosowanie chemio profilaktyki w połączeniu z uodparnianiem czynnym (wąglik).